Hvenær á barn að hætta með snuð?

Snuð eru frábær tól til að róa börn.  Þegar barn sýgur hægist á hjartslætti, blóðþrýstingur lækkar og streita minnkar.  Snuð hugga börn og hjálpa þeim að sofna.  Það hefur meira segja verið sýnt fram á í rannsóknum að notkun snuðs er einn af þeim þáttum sem geta minnkað hættu á vöggudauða hjá ungabörnum að 4 mánaða aldri.

Hins vegar er alltaf spurningin; hversu lengi eiga börn að nota snuð, hvenær er besti tíminn til að venja þau af snuðnotkun?

Það eru skiptar skoðanir á því hversu gott eða slæmt það er að nota snuð fram eftir aldri.  Á vesturlöndum hafa ráðleggingar verið á þá lund að góður aldur til að hætta sé 2-4 ára.  Hins vegar hefur umræða um skaðleg áhrif snuðnotkunar eftir vissan aldur verið háværari á síðustu árum og þá er algengt að talað sé um að hætta snuðnotkun í síðasta lagi um 12-18 mánaða aldur.  

Í þessari grein dreg ég fram nokkra þætti um snuðnotkun og hugsanleg skaðlega áhrif snuðnotkunar frameftir aldri.

Hvenær á að kynna barnið fyrir snuðinu?

Ráðlagt er að bíða með að kynna barnið fyrir snuði þangað til brjóstagjöf er komin í fastar skorður, oft um eins mánaða aldur.  Ef barnið notar mikla orku í að sjúga snuð er minni orka eftir til að sjúga brjóstið og fá næringu.  Hætta á sogvillu er líka til staðar ef barnið fær snuð of snemma, það er mjög ólíkt að sjúga brjóst eða sjúga snuð.

Mesta sogþörfin er fram að 6-8 mánaða aldri.  Á þeim tímapunkti er auðveldast að taka snuðiðaf barninu, það er ekki orðið tilfinningalega háð því.  Um níu mánaða aldur byrja að myndast tilfinningatengsl við snuðið og hætta á kvillum tengdum notkun þess eykst.  Ef barnið er með minnkandi sogþörf og sýnir snuðinu minni áhuga, byrjar jafnvel að naga snuðið meira en að sjúga það er kominn tími til að venja barnið af því.

Hvaða kvillar geta fylgt snuðnotkun?

Fáir ókostir fylgja snuðnotkun hjá ungabörnum, þvert á móti getur snuðið verið mjög hjálplegt að róa barnið uppfylla sogþörf þess.  Eftir því sem barnið notar snuð lengur fram eftir aldri eykst hættan á neikvæðum afleiðingum notkunarinnar svo sem:

-Barnið er háð snuðinu til að hugga sig, líka þegar það er vakandi.

-Barnið vaknar oft á nóttu þegar snuðið hefur fallið úr munninum

-Aukin tíðni eyrnabólgu, sérstaklega eftir 6 mánaða aldur

-Hefur áhrif á talið ef notað í vöku

-Hefur áhrif á gómlag og samanbit tanna.

Opið bit getur myndast sem einnig getur haft áhrif á framburð málhljóða.   Opið bit lagast oftast þegar snuðnotkun er hætt.  Hins vegar hefur gómurinn stundum aflagast það mikið að samanbit jaxla skekkist og þarf að lagfæra seinna með tannréttingu.  Hættan eykst eftir því sem barnið er lengur með snuð.

Þegar litið er á kosti og galla þess að barn sé með snuð frameftir aldri ráðleggjum við  að venja barn af snuðnotkun um 12 mánaða aldur eða fyrr.  Gott er byrja á að minnka notkun og tengja notkunina við lúr og svefn til að síðan taka skrefið alla leið og taka snuðið alfarið burt.  

Ef von er á systkini er nauðsynlegt að venja barnið af snuðinu áður en systkinið kemur í heiminn.  Annars getur orðið mjög erfitt að stíga skrefið þegar komið er annað lítið barn sem fær að nota snuð.

Hvernig á að venja barn af snuði?

Margar aðferðir eru til að venja barn af snuði.  Internetið er fullt af góðum ráðum til foreldra sem eru í þeirri stöðu að svipta barnið þessum góða vini.  Í flestum tilvikum,  sérstaklega þegar börn eru orðin 9-12 mánaða eða eldri er best að trappa notkunina niður með því að byrja á því að tengja snuðið einungis við lúr og svefn.  Það fer síðan eftir þroska barnsins hvort semja eigi um ákveðin dag og hvort gefa eigi snuðið, til dæmis í Húsdýragarðinn eða láta jólasveininn hafa það eða eitthvað slíkt.  Sumir foreldrar láta öll snuð hverfa nema eitt og gera síðan lítið gat á túttuna þannig að það hættir að virka.  Það er þá ónýtt og barnið skilur að það þarf að henda snuðinu í ruslið.  

Hjá mjög ungum börnum, 6-8 mánaða, er snuðið einfaldlega látið hverfa.  Það er í lagi að láta barn sem er á brjósti eða tekur pela hætta með snuð.  Það er svo annar handleggur að venja barnið af brjósti eða pela og kemur oft náttúrlega með því að barnið fer að borða fasta fæðu.

Hvaða aðferð sem er notuð er mikilvægt að engin snuð séu í augsýn barnins og að foreldrar séu staðfastir í ákvörðuninni og gefi ekki eftir.  Flestir segja, eftirá, að þetta hafi verið auðveldara og tekið styttri tíma en þeir áttu von á.